Ez gara gure baitakoak

Ikuilu erdilunera sartu ginen eta han bazen esnebehi zuri gorri bat, munduaren mapa bezalakoa, erditzear, eta albaiteruak behi betearen atzekaldetik besoa besagaineraino sartzen zuen zulo ilun, malgu, lohian barrura, han sakonean zegoen gorputz mendrea argitara tiratzeko, bizira ekartzeko.
Eta gure hiritar begiek harriturik, ia izuturik begiratu zuten erditzea. Handik, bizi berriaren imajina ikaragarriaz soraio irtenda, haurrek " basahateak!" oihukatu ziguten ortzea seinalatuaz, baina guk soegin orduko hegaztiak iraganik zeuden arrastorik batere utzi gabe…
Eta hirira sartu ginen, argi letrero koloretsuzko gauean, kafeteria desolatuan eseritzera, eta clochard bat eseri zen gure alboan pernod botila batekin, erresistentziako himno bat xuxurlatzen, eta gabardina boltsilotik Europako mapa tipi bat atera eta hatzaz letrarik gabeko leku bat erakusten zuen.
Ia goizaldean, etxera itzultzean, sorterriko egunkaria zabaldu eta Joxe Migel Barandiaran zaharraren esaldi hau irakurri dugu:
" Ez gea geure baitakoak…"

Ez dugu betirako etxerik, ez dugu sosegurik, eta horrela gabiltza munduan, osasunik gabeko mundu honetako zurubi luzeetan gora eta behera. Humanoa bere baitakoa ez den animalia da, bere baitakoa ez izatearen kontzientzia osoa duena, eta horregatik ari da bere baitaren bila desasoseguz eta kultur ondoezean barrena.
Eta sarritan kaier gorrien aurrean eseritzen gara, ipuin kondalaria suaren alboan eseritzen zen bezala, ilunbeak lekoratzeko, galdutakoa oroitzeko, gezur esanaz egia xerkatzeko, giza fatuaren loria miseriez solas egiteko…
Gure kaier gorrietako miniaturak literatura diren edo ez jakiteko, erretorika zaharra errepasatzean aurkitzen dugu antigualean idazterakoan anplificatio eta brevitas artean aukeratzen zela. Bigarren bide edo estarta honetatik datoz ondorengo asmakizunak, datzibaoak, haur ipuinen per-bertsioak, moebius zintak, penny dreadfuls, ametsak, laburmetraiak, gogoeta solteak eta beste botoi galduak.
Zergatik tipiak? Bilatzea maite duenari tipitasunak bilaketaren atsegina ugaltzen diolako, edo autorea lan luzerako nagia delako, edo lana hasita bihar etzi huts egitearen bildurrez luzarorako engaiatzen ez delako, edota gauza tipietan handietan bezainbeste sekretu kabitzen delako.
Eta zertarako izkiriatu ditudan? Munduaren osasunaren bila egin nituen, hara hemen ene anbizio barregarria. Se tu.
Ni honez gero akabatu naiz eta, irakurle sotilak edo ni baino betokerragoak imajina bitza bere gisara.

1989, irailean

Paisaia intimoa

Portu zaharra, eta uhainen artean, portua baino zaharragoa dirudien bafora portura arribatzen. Aidean hiruzpalau kaio biraka.
Neu naiz bidaia luzearen ondoren portura sartzen ari den bafora, neu naiz, uhainak, neu naiz portua, neu naiz hirulau kaio horietatik bakoitza.

Eta nasan ni naizena leku desberdinetatik soegiten duena naiz. Eta enetaz erreparatzen ez duena ere banaiz.

Eta agian, ez naiz ene baitakoa.


Aberrigabea
Joseba Irazuri

Aberrigabea, belaunak azaldu zitueneko lekuetara ez da egundo itzuliko, nahinon bizi delarik arrotz bizi da, oroiminez eta perfekzio gogoz. ( eta Soinujolearen semea?) ( eta Ruper Ordorikaren " mundu guztia arrotza da ene herrian?)

Bere baitan daraman herrialdea inguruan adierazten zaion probintzia baino ederragoa eta duintsuagoa da.

Horregatik bizi da errorik gabe eta konformitaterik gabe, aide legez eta hutsune gisa besterik gorpuzten ez den beste mundu bat mundurako asmatzen.

Futbol jokalaria

Kondizio fisiko eta tekniko oso onak zituen futbolean jokatzeko, futbol zelaietako izar berria izan zitekeen.
Baina, baloia zangoetara heltzen zitzaion bakoitzean, zein ekipotako zen ahaztutzen zuen.

Obra aldaketa
Mikel Albisuri

Obra labur harek ez zuen arrakasta handirik izan, fama gutiko autorearena zelako, gaia interesgarria ez zelako, argumentua ondo antolaturik ez zegoelako edo aktuazioa aproposa ez zelako, eta teatro taldekoek obraz aldatzea deliberatu zuten.

Eta errealitatea zeritzan obra luzeago bat antzeztera pasatu ziren, nahiz eta honen autorea guziz ezezaguna izan, eta gaia ez interesgarriagoa, ez argumendua antolatuagoa, ez aktorean lana egokiagoa.


Naufragioak

Nork ez du emozio sakonen bat bizi ukan zueneko lekura itzultzea maite…
Naufrago ohia itzuli egin da naufragioaren lekura, uhain gaitzen itsaso haretara.
Eta oraingoan ito egin da.


Haurra portuan

Untzia itsasorantza abiatu da. nasan, adio luzaroan egin dutenen begiek oraindik ere itsasoruntz soegiten dute.
Eta haurrak, eri erakusleaz geroago eta hurrinago doan untzia seinalatuaz galdetu du:
" Ama, untzi beti eta tipiagoa da eta, zer gertatzen da barruan doan jendearekin? ".



Distantziak

Dagoeneko frogatu da puntu biren arteko distantziarik laburrena lerro zuzena dela.
Oraindik iketzear dagoena bestea da, pundu biren arteko distantziarik luzeena zein den.


Sasoiari begira
Ruper Ordorikari

Ifar haizeak hegoaize bihurtzea, edo hegoa ifar haize, euri seinalea. Kaioak lehorreruntz sartzea, euri seinalea. Goizeko ortzemugaren gorritasuna, arratserako euri seinalea. Armiarmek beren amaraunak suntsitu eta jatea, euri seinalea. Zura hanturik, ateal eta leihoak zabaltze edo zarratze zaila, euri seinalea.
Haizea aldatu egin da, baina kaioak itsasoan ari dira, goizean oskorria egin du, baina armiarma bere sarea hedatzen ari da, eta gure etxeko ateak eta leihoak errez zabaltzen dira, herstea apur bat zailagoa da, baina horixe gertatzen da beti.

Eta ataurrean eseri naiz, zurezko aulki apal honetatik begira. Seinaleen antigualeko jakintza gaur egun nahiko baldarturik dugu. Eta, bidenabar, zer dela eta eginen dio euriak jaramonik aburu finkorik ez duen jendeari…

[Esperientzia pertsonalean oinarrituriko broma bat da. Euskal Herritik heldutako egunkari-anuntzio batzuetan bbk irakurri eta enigma bat egin zitzaidan, zer ote zen bbk hori. Euskaldunek arkano eta kriptograma asko erabiltzen duzue, ez zarete nik utzi zintuztedanean bezain jende tolesgabe eta arrunta. Propaganda ere apur bat arraroa egiten duzue batzuetan, eta horixe ba, bbk zeren sigla ote zen, eta bihotz bakartien klubarena otu zitzaidan]

Joseba Sarrionandia